“Marketing bo‘limi” ilmiy, tahliliy maqolalarni ulashishda davom etadi. Bu safar e’tiboringizga marketing strukturasidagi tuzoqlar haqida gaplashamiz. Ushbu maqola marketing direktorlari, kompaniya rahbarlari va boshqalar uchun foydali bo‘lishi mumkin.
Agar maqolani o‘qishga hozir vaqtingiz bo‘lmasa, uni “Saved messages”ga yuborib qo‘ying — vaqtingiz bo‘lganda o‘qiysiz.
Muallif haqida
Markus Kollinz — marketolog va madaniyatlararo kommunikatsiyalar bo‘yicha mutaxassis, “Wieden+Kennedy” kompaniyasi Nyu-York ofisining strategiya bo‘yicha sobiq direktori, Michigan universiteti qoshidagi Stiven Ross biznes maktabining marketing professori, “For The Culture: The Power Behind What We Buy, What We Do, and Who We Want To Be” (PublicAffairs, 2023). Markus Thinkers50 Radar “Excellence Award” mukofotiga sazovor bo‘ldi.
Nima uchun mijozlaringizni bilish ularni tushunish bilan bir xil emas?
Har bir sotuvchi mijozga mahsulot taklifini optimal tarzda moslashtirish uchun uning og‘riqli nuqtalari, xohishlarini yaxshiroq tushunishni istaydi. Bugungi kunda misli ko‘rilmagan hajmdagi mavjud ma’lumotlarga qaramay, marketologlar hali ham qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Ammo, nima uchun? Ko‘rinib turibdiki, ma’lumotlar qancha ko‘p bo‘lsa, mohiyatga shuncha chuqurroq kirish mumkin. Biroq, ma’lum bo‘lishicha, marketologlar asosan keraksiz ma’lumotlarni to‘plamoqda.
Buning sababi shundaki, ko‘p narsani bilish va biror narsani chuqurroq tushunish o‘rtasida katta farq bor. Ma’lumotlar (masalan, trafik, ijtimoiy tarmoqlardagi o‘zaro ta’sirlar, xaridlar va qidiruv so‘rovlari) sodir bo‘lgan voqealar haqidagi faktlardan iborat. Bu haqiqatan ham iste’molchining qiziqishlari, niyatlari va istaklari haqida juda ko‘p tafsilotlarni ochib berishi mumkin va so‘nggi o‘n yil ichida biz sotuvchilar tomonidan ma’lumotlar tahliliga talab ortib borayotganini ko‘rayapmiz. Ammo odamlar qanday qidiruvlar qilishadi, nima sotib olishadi va qaysi saytlarga kirishadi — yuqoridagi ma’lumotlar bular haqida bizga hech narsa bermaydi. Bularning barchasi odamlarning tabiatiga ham bog‘liq.
Bu tabiatni tushunish uchun siz odamlarga yaqinroq bo‘lishingiz kerak. Ular bilan shaxsan tanishing.
Keling, bir misolni ko‘rib chiqaylik. Muhim uchrashuv oldidan siz LinkedIn’ga kirib, siz bilan muloqot qiladigan shaxs qayerda va kim bo‘lib ishlayotgani, avval qaysi kompaniyalarda ishlagani, qaysi oliy o‘quv yurtini tamomlaganini bilib olishingiz mumkin. Ammo bu ma’lumotlar bilan qurollangan holda ham siz o‘zaro tanishmasdan, fikrlar almashmasdan, uning xatti-harakatlarining eng mayda tafsilotlarini ilg‘amasdan, u haqida deyarli hech narsani bilib ololmaysiz. Xuddi shunday, tanishuv saytida bir kishi sizga ideal variantdek ko‘rinishi mumkin, ammo uning profilidagi hech qanday ma’lumot sizga shaxsiy uchrashuv qadar u haqida ko‘p ma’lumot bermaydi. Biz insonga qanchalik yaqin bo‘lsak, u shunchalik yaxshi ochiladi.
Yaqinlik qoidasi
“McDonald’s” kompaniyasi bu haqiqatni marketing xizmatlarini tanqidchilarni qoniqtirishdan muxlislarini faollashtirishga o‘tkazishga qaror qilganda tushundi. Ko‘plab yillar davomida, fastfud tarmog‘i sog‘lom ovqatlanish tarafdorlarining hujumlariga uchragan va ularga menyuda sog‘lom ovqatlarni joriy qilish va reklama qilish bilan javob bergan. Lekin natijalar muvaffaqiyatli kechmagan.
Shu bilan birga, daxshatli tanqidlariga qaramay, “McDonald’s” restoranlariga har kuni millionlab odamlar keladi. Agar bu brendga bo‘lgan muhabbatning isboti bo‘lmasa, nima? Nima uchun shundan keyin ham e’tiborni tanqidchilardan ko‘plab muxlislarga qaratmaslik kerak? Muammo shundaki, “McDonald’s” ular haqida xaridlar haqidagi ma'lumotlardan tashqari deyarli hech narsa bilmas edi. Bu ko‘plab ma’lumotlar va chuqur tushunishning yo‘qligidan.
“McDonald’s” o‘zlariga ovqatlanish uchun keladigan odamlar kimligini aniqlash maqsadida, “Wieden+Kennedy” reklama agentligi bilan etnografik tadqiqot o‘tkazish va muxlislarining madaniy xususiyatlarini aniqlash bo‘yicha ish boshladi. Biz butun Amerika bo‘ylab sayohat qildik, ularning kimligini bilish maqsadida restoran mijozlarini kuzatdik va tingladik. Natijada “McDonald’s” muxlislarining madaniyati haqida haqiqiy qo‘llanma yaratildi. Ma’lum bo‘lishicha, ularning o‘ziga xos tili, e’tiqodlari, atributlari va rituallari bor ekan. Biz uni “Muxlislar haqidagi haqiqat kitobi” deb nomladik.
Mana bizning kuzatuvlarimizdan ba’zilari (ular sizga tanish tuyulishi aniq).
Bu kabi kichik madaniy belgilar ma’lumotlar bilan mijozlarga yaqinlik orasidagi farqni ko‘rsatadi. “McDonald’s” o‘z mehmonlari haqida qanchalik ko‘p ma’lumot to‘plagan bo‘lmasin, u bizning tadqiqotimizda nimani topganimizni bilmadi. Shunday madaniy amaliyotlar yoritilganda va ularning egalariga namoyish etilganda, odamlar ularga quloq solishini tushunadi. Bu effekt ayniqsa, bunday amaliyotlar o‘z-o‘zidan shakllanib, o‘ziga xos bo‘lgan joylarda seziladi. Masalan, yaqin insoningiz sizga: “Senda shunday odating bor, payqaganmisan..?” deganda yoki siz hatto o‘ylab ham ko‘rmagan odatlaringizni tasvirlaganda ro‘y beradigan vaziyatga o‘xshaydi. Siz hayron qolasiz: “Men chindan ham shunday qilamanmi? Haqiqatdan ham. Vay, qanday qilib u bunga e’tibor berdi?!”. Ana shunday lahzada siz suhbatdoshingiz bilan yaqinlashasiz, chunki tushunasizki, u sizning nima qilayotganingizga befarq emas va sizga chin dildan qiziqadi.
Brendning muxlislariga zarur darajadagi yaqinlikka erishish kompaniyaga oldin hatto orzu qilib ko‘rmagan imkoniyatlarni ochib berdi. Xususan, bizning tadqiqotlarimiz muxlislar tez-tez sevimli burgerlaridan o‘zlarining noyob taomlarini yaratishlarini ko‘rsatdi. Masalan, ular Big Mac, Filet-O-Fish va McChicken sotib olib, ularni “Yer, dengiz va osmon"” nomli superburgerini yaratish uchun birlashtirishlari mumkin edi. Hech qanday xarid ma’lumotlari buni ko‘rsata olmaydi — bu faqat iste’molchilar bilan yaqin aloqada bo‘lganda ko‘rinadi. Bunday hiylalarni bilib olgach, “McDonald’s” muxlislar uchun maxfiy menyuni yaratdi, shunda ular sevimli superburgerlarini tayyor holda buyurtma qilishlari mumkin bo‘ldi va sevimli restoranlarining ular haqida qanchalik ko‘p bilishidan hayratda qolishdi.
Muxlislar haqidagi haqiqat kompaniyaning marketing bo‘limi uchun juda qimmatli bo‘lib chiqdi: buni tushunmasdan maxfiy menyular va kattalar uchun Happy Meal, mashhurlarning sevimli kombinatsiyalari hamda Ronald McDonald’s do‘sti — binafsha maxluq Grimace’ning keng nishonlanadigan tug‘ilgan kuni kabi tadbirlar amalga oshirilmagan bo‘lar edi. Bu nafaqat brendni “eng ko‘p yomon ko‘riladigan”dan “eng sarguzashtbop”ga aylantirishga yordam berdi, balki daromadni oshirishga ham imkon berdi. 2023-yilning ikkinchi choragi hisobotiga ko‘ra, “McDonald's”ning sotuvlari AQShda 10.3 foizga, butun dunyo bo‘ylab esa 11.7 foizga oshgan. Endi kompaniya allaqachon ikki yildirki, brend samaradorligi bo‘yicha birinchi o‘rinni va marketing samaradorligi bo‘yicha Effie Index global reytingida ikkinchi o‘rinni egallab kelmoqda.
Mijozlarga qanday yaqinlashish kerak?
Iste’molchini chuqur tushunish uchun uni kuzatish va suhbatlashish yetarli emas. Uning ko‘zlari bilan dunyoga qarash kerak. Bu esa stereotiplar va etnosentrizmdan voz kechishni talab qiladi, hech bo‘lmaganda bir muddat. Har bir kishining qabul qila olmaydigan e’tiqodlari va odatlari mavjud. Siz bir nechta burgerlarni bir joyga qo‘yish fikridan nafratlanishingiz mumkin, lekin buni yaxshi ko‘radiganlar bor. Aynan shu madaniy empatiya darajasi bizga tadqiqot olib borishda iste’molchini birinchi navbatda shaxs sifatida ko‘rishga va uni ijtimoiy subyekt sifatida yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Madaniy amaliyotlarni kuzatishda xuddi McDonald’s loyihasida bo‘lgani kabi men o’zimga uchta savol bermasdan hech qanday xulosa chiqarmayman. Birinchi savol: nima uchun? Nima uchun bu odamlar o‘zlarini shunday tutishadi va nima uchun ular voqealarni ma’lum bir nuqtai nazardan ko‘rishadi? Javob, ehtimol, sizning barcha noto‘g‘ri qarashlaringizni ochib beradi.
Bu borada o‘zingizga yordam berish uchun keyingi savolni bering: nima? Bu odamlar nima his qilishadi? Qanday emotsiyalar ularni shunday harakat qilishga yoki dunyoni aynan shunday ko‘rishga undaydi? Javob berish orqali siz odatiy chegaralaringizdan tashqariga chiqasiz va o‘rganayotgan kishilarning o‘rniga o‘zingizni qo‘yishga harakat qilasiz.
Nihoyat, oxirgi savol: qanday? Kuzatilayotganlar o‘zlarini bu hayotda qanday pozitsiyalaydi? Dunyoni qanday ko‘radi? Bu yerda gap faktlar haqida emas, balki qabul qilish haqida. Bularning barchasi sizga mijozning ko‘zlar bilan atrofga qarashga yordam beradi. Ko‘rgan narsalaringizga rozilik bildirishingiz shart emas. Sizning maqsadingiz — tushunish. Odamlarni qanchalik yaxshi tushunsangiz, marketingingiz shunchalik samarali bo‘ladi.
Tushunishga ma’lumotlar orqali emas, balki yaqinlik orqali erishiladi. Yaqinlik shaxsiy bog‘lanishni yaratadi, bu esa o‘z navbatida xatti-harakatlarga ta’sir qiladi. Yangi yondashuv “McDonald’s”ning marketingi va brendning madaniy landshaftdagi o‘rnini to‘liq o‘zgartirdi. Ehtimol, agar marketing mutaxassislari ma’lumotlar to‘plashga sarflangan vaqt bilan bir xil darajada haqiqiy mijozlarni o‘rganishga vaqt sarflashsa, biz chiroyli raqamlarimizni jonli odamlar bilan, yaqinlik bilan boyitardik. Ammo, bunday bo‘lishi uchun bizda chinakam ishtiyoq va qiziqish bo‘lishi kerak.
Manba: Harvard Business Review, dekabr 2023-yil
Agar maqolani o‘qishga hozir vaqtingiz bo‘lmasa, uni “Saved messages”ga yuborib qo‘ying — vaqtingiz bo‘lganda o‘qiysiz.
Muallif haqida
Markus Kollinz — marketolog va madaniyatlararo kommunikatsiyalar bo‘yicha mutaxassis, “Wieden+Kennedy” kompaniyasi Nyu-York ofisining strategiya bo‘yicha sobiq direktori, Michigan universiteti qoshidagi Stiven Ross biznes maktabining marketing professori, “For The Culture: The Power Behind What We Buy, What We Do, and Who We Want To Be” (PublicAffairs, 2023). Markus Thinkers50 Radar “Excellence Award” mukofotiga sazovor bo‘ldi.
Nima uchun mijozlaringizni bilish ularni tushunish bilan bir xil emas?
Har bir sotuvchi mijozga mahsulot taklifini optimal tarzda moslashtirish uchun uning og‘riqli nuqtalari, xohishlarini yaxshiroq tushunishni istaydi. Bugungi kunda misli ko‘rilmagan hajmdagi mavjud ma’lumotlarga qaramay, marketologlar hali ham qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Ammo, nima uchun? Ko‘rinib turibdiki, ma’lumotlar qancha ko‘p bo‘lsa, mohiyatga shuncha chuqurroq kirish mumkin. Biroq, ma’lum bo‘lishicha, marketologlar asosan keraksiz ma’lumotlarni to‘plamoqda.
Buning sababi shundaki, ko‘p narsani bilish va biror narsani chuqurroq tushunish o‘rtasida katta farq bor. Ma’lumotlar (masalan, trafik, ijtimoiy tarmoqlardagi o‘zaro ta’sirlar, xaridlar va qidiruv so‘rovlari) sodir bo‘lgan voqealar haqidagi faktlardan iborat. Bu haqiqatan ham iste’molchining qiziqishlari, niyatlari va istaklari haqida juda ko‘p tafsilotlarni ochib berishi mumkin va so‘nggi o‘n yil ichida biz sotuvchilar tomonidan ma’lumotlar tahliliga talab ortib borayotganini ko‘rayapmiz. Ammo odamlar qanday qidiruvlar qilishadi, nima sotib olishadi va qaysi saytlarga kirishadi — yuqoridagi ma’lumotlar bular haqida bizga hech narsa bermaydi. Bularning barchasi odamlarning tabiatiga ham bog‘liq.
Bu tabiatni tushunish uchun siz odamlarga yaqinroq bo‘lishingiz kerak. Ular bilan shaxsan tanishing.
Keling, bir misolni ko‘rib chiqaylik. Muhim uchrashuv oldidan siz LinkedIn’ga kirib, siz bilan muloqot qiladigan shaxs qayerda va kim bo‘lib ishlayotgani, avval qaysi kompaniyalarda ishlagani, qaysi oliy o‘quv yurtini tamomlaganini bilib olishingiz mumkin. Ammo bu ma’lumotlar bilan qurollangan holda ham siz o‘zaro tanishmasdan, fikrlar almashmasdan, uning xatti-harakatlarining eng mayda tafsilotlarini ilg‘amasdan, u haqida deyarli hech narsani bilib ololmaysiz. Xuddi shunday, tanishuv saytida bir kishi sizga ideal variantdek ko‘rinishi mumkin, ammo uning profilidagi hech qanday ma’lumot sizga shaxsiy uchrashuv qadar u haqida ko‘p ma’lumot bermaydi. Biz insonga qanchalik yaqin bo‘lsak, u shunchalik yaxshi ochiladi.
Yaqinlik qoidasi
“McDonald’s” kompaniyasi bu haqiqatni marketing xizmatlarini tanqidchilarni qoniqtirishdan muxlislarini faollashtirishga o‘tkazishga qaror qilganda tushundi. Ko‘plab yillar davomida, fastfud tarmog‘i sog‘lom ovqatlanish tarafdorlarining hujumlariga uchragan va ularga menyuda sog‘lom ovqatlarni joriy qilish va reklama qilish bilan javob bergan. Lekin natijalar muvaffaqiyatli kechmagan.
Shu bilan birga, daxshatli tanqidlariga qaramay, “McDonald’s” restoranlariga har kuni millionlab odamlar keladi. Agar bu brendga bo‘lgan muhabbatning isboti bo‘lmasa, nima? Nima uchun shundan keyin ham e’tiborni tanqidchilardan ko‘plab muxlislarga qaratmaslik kerak? Muammo shundaki, “McDonald’s” ular haqida xaridlar haqidagi ma'lumotlardan tashqari deyarli hech narsa bilmas edi. Bu ko‘plab ma’lumotlar va chuqur tushunishning yo‘qligidan.
“McDonald’s” o‘zlariga ovqatlanish uchun keladigan odamlar kimligini aniqlash maqsadida, “Wieden+Kennedy” reklama agentligi bilan etnografik tadqiqot o‘tkazish va muxlislarining madaniy xususiyatlarini aniqlash bo‘yicha ish boshladi. Biz butun Amerika bo‘ylab sayohat qildik, ularning kimligini bilish maqsadida restoran mijozlarini kuzatdik va tingladik. Natijada “McDonald’s” muxlislarining madaniyati haqida haqiqiy qo‘llanma yaratildi. Ma’lum bo‘lishicha, ularning o‘ziga xos tili, e’tiqodlari, atributlari va rituallari bor ekan. Biz uni “Muxlislar haqidagi haqiqat kitobi” deb nomladik.
Mana bizning kuzatuvlarimizdan ba’zilari (ular sizga tanish tuyulishi aniq).
- Do‘stingiz fri kartoshka istamayman deb aytadi, siz fri kartoshka buyurtma qilasiz. Lekin baribir do‘stingiz sizning fri kartoshkangizdan oladi;
- Ba’zilar suv so‘raydi-da, keyin borib mashinadan gazlangan suv oladi — shunchaki asablaringizni buzish uchun;
- Burger sotib olgan har bir kishi o‘ramga yopishib qolgan pishloqni yeydi;
- Necha marta “McDonald’s”ga borganingiz muhim emas, navbatingiz kelganda va buyurtma berishingiz kerak bo‘lganda, deyarli har doim "Menga, iltimos… mmm…" deb boshlaysiz.
Bu kabi kichik madaniy belgilar ma’lumotlar bilan mijozlarga yaqinlik orasidagi farqni ko‘rsatadi. “McDonald’s” o‘z mehmonlari haqida qanchalik ko‘p ma’lumot to‘plagan bo‘lmasin, u bizning tadqiqotimizda nimani topganimizni bilmadi. Shunday madaniy amaliyotlar yoritilganda va ularning egalariga namoyish etilganda, odamlar ularga quloq solishini tushunadi. Bu effekt ayniqsa, bunday amaliyotlar o‘z-o‘zidan shakllanib, o‘ziga xos bo‘lgan joylarda seziladi. Masalan, yaqin insoningiz sizga: “Senda shunday odating bor, payqaganmisan..?” deganda yoki siz hatto o‘ylab ham ko‘rmagan odatlaringizni tasvirlaganda ro‘y beradigan vaziyatga o‘xshaydi. Siz hayron qolasiz: “Men chindan ham shunday qilamanmi? Haqiqatdan ham. Vay, qanday qilib u bunga e’tibor berdi?!”. Ana shunday lahzada siz suhbatdoshingiz bilan yaqinlashasiz, chunki tushunasizki, u sizning nima qilayotganingizga befarq emas va sizga chin dildan qiziqadi.
Brendning muxlislariga zarur darajadagi yaqinlikka erishish kompaniyaga oldin hatto orzu qilib ko‘rmagan imkoniyatlarni ochib berdi. Xususan, bizning tadqiqotlarimiz muxlislar tez-tez sevimli burgerlaridan o‘zlarining noyob taomlarini yaratishlarini ko‘rsatdi. Masalan, ular Big Mac, Filet-O-Fish va McChicken sotib olib, ularni “Yer, dengiz va osmon"” nomli superburgerini yaratish uchun birlashtirishlari mumkin edi. Hech qanday xarid ma’lumotlari buni ko‘rsata olmaydi — bu faqat iste’molchilar bilan yaqin aloqada bo‘lganda ko‘rinadi. Bunday hiylalarni bilib olgach, “McDonald’s” muxlislar uchun maxfiy menyuni yaratdi, shunda ular sevimli superburgerlarini tayyor holda buyurtma qilishlari mumkin bo‘ldi va sevimli restoranlarining ular haqida qanchalik ko‘p bilishidan hayratda qolishdi.
Muxlislar haqidagi haqiqat kompaniyaning marketing bo‘limi uchun juda qimmatli bo‘lib chiqdi: buni tushunmasdan maxfiy menyular va kattalar uchun Happy Meal, mashhurlarning sevimli kombinatsiyalari hamda Ronald McDonald’s do‘sti — binafsha maxluq Grimace’ning keng nishonlanadigan tug‘ilgan kuni kabi tadbirlar amalga oshirilmagan bo‘lar edi. Bu nafaqat brendni “eng ko‘p yomon ko‘riladigan”dan “eng sarguzashtbop”ga aylantirishga yordam berdi, balki daromadni oshirishga ham imkon berdi. 2023-yilning ikkinchi choragi hisobotiga ko‘ra, “McDonald's”ning sotuvlari AQShda 10.3 foizga, butun dunyo bo‘ylab esa 11.7 foizga oshgan. Endi kompaniya allaqachon ikki yildirki, brend samaradorligi bo‘yicha birinchi o‘rinni va marketing samaradorligi bo‘yicha Effie Index global reytingida ikkinchi o‘rinni egallab kelmoqda.
Mijozlarga qanday yaqinlashish kerak?
Iste’molchini chuqur tushunish uchun uni kuzatish va suhbatlashish yetarli emas. Uning ko‘zlari bilan dunyoga qarash kerak. Bu esa stereotiplar va etnosentrizmdan voz kechishni talab qiladi, hech bo‘lmaganda bir muddat. Har bir kishining qabul qila olmaydigan e’tiqodlari va odatlari mavjud. Siz bir nechta burgerlarni bir joyga qo‘yish fikridan nafratlanishingiz mumkin, lekin buni yaxshi ko‘radiganlar bor. Aynan shu madaniy empatiya darajasi bizga tadqiqot olib borishda iste’molchini birinchi navbatda shaxs sifatida ko‘rishga va uni ijtimoiy subyekt sifatida yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
Madaniy amaliyotlarni kuzatishda xuddi McDonald’s loyihasida bo‘lgani kabi men o’zimga uchta savol bermasdan hech qanday xulosa chiqarmayman. Birinchi savol: nima uchun? Nima uchun bu odamlar o‘zlarini shunday tutishadi va nima uchun ular voqealarni ma’lum bir nuqtai nazardan ko‘rishadi? Javob, ehtimol, sizning barcha noto‘g‘ri qarashlaringizni ochib beradi.
Bu borada o‘zingizga yordam berish uchun keyingi savolni bering: nima? Bu odamlar nima his qilishadi? Qanday emotsiyalar ularni shunday harakat qilishga yoki dunyoni aynan shunday ko‘rishga undaydi? Javob berish orqali siz odatiy chegaralaringizdan tashqariga chiqasiz va o‘rganayotgan kishilarning o‘rniga o‘zingizni qo‘yishga harakat qilasiz.
Nihoyat, oxirgi savol: qanday? Kuzatilayotganlar o‘zlarini bu hayotda qanday pozitsiyalaydi? Dunyoni qanday ko‘radi? Bu yerda gap faktlar haqida emas, balki qabul qilish haqida. Bularning barchasi sizga mijozning ko‘zlar bilan atrofga qarashga yordam beradi. Ko‘rgan narsalaringizga rozilik bildirishingiz shart emas. Sizning maqsadingiz — tushunish. Odamlarni qanchalik yaxshi tushunsangiz, marketingingiz shunchalik samarali bo‘ladi.
Tushunishga ma’lumotlar orqali emas, balki yaqinlik orqali erishiladi. Yaqinlik shaxsiy bog‘lanishni yaratadi, bu esa o‘z navbatida xatti-harakatlarga ta’sir qiladi. Yangi yondashuv “McDonald’s”ning marketingi va brendning madaniy landshaftdagi o‘rnini to‘liq o‘zgartirdi. Ehtimol, agar marketing mutaxassislari ma’lumotlar to‘plashga sarflangan vaqt bilan bir xil darajada haqiqiy mijozlarni o‘rganishga vaqt sarflashsa, biz chiroyli raqamlarimizni jonli odamlar bilan, yaqinlik bilan boyitardik. Ammo, bunday bo‘lishi uchun bizda chinakam ishtiyoq va qiziqish bo‘lishi kerak.
Manba: Harvard Business Review, dekabr 2023-yil